10 tips voor meer Werkgeluk

1. Iedereen is zelf verantwoordelijk

Vraag eens aan drie mensen in je omgeving wat hen gelukkig maakt op het werk. Grote kans dat je drie totaal verschillende antwoorden krijgt. Want waar de een gelukkig van wordt, hoeft niet voor de ander te gelden. Ook bij uitzendbureau Tempo-Team merkten ze dat. Ze wilden weten aan welke ‘knoppen’ je moet draaien om mensen gelukkiger te maken en lieten diverse interventies los op verschillende teams. Wat bleek: er was niet één knop die garant staat voor werkgeluk. Daarom is elk personeelslid nu zelf verantwoordelijk voor zijn of haar werkgeluk. En dat blijkt veel beter te werken.

2. Zingeving, voldoening, plezier, verbinding

Het blijkt dat een aantal factoren gemeenschappelijk zijn als het gaat om werkgeluk. Dat zijn zingeving, voldoening en plezier en verbinding. Zingeving ervaar je als je het gevoel hebt dat je met je werk daadwerkelijk een bijdrage levert. Voldoening is het gevoel dat je voortgang boekt, dat je doet waar je goed in bent en dat je jezelf ontwikkelt. Plezier en verbinding gaan over het sociale aspect van werken: je gewaardeerd voelen en een goede band hebben met collega’s. Samen koffiedrinken of taart eten van een jarige zijn gewoontes die snel sneuvelen als het druk is. Maar op de lange termijn heeft de sociale factor van werk eronder te lijden als iedereen de hele dag achter zijn bureau blijft zitten.

3. Maak het mogelijk

De organisatie moet werkgeluk faciliteren. Dat kan op vijf manieren: met de organisatiecultuur, de werkplek, het leiderschap, de employee journey en technologie. Cultuur en leiderschap zijn de meest bepalende factoren. Bijvoorbeeld bij het naleven van de kernwaarden van de organisatie. Hangen kreten als integriteit, kwaliteit of professionaliteit alleen aan de muur of worden ze daadwerkelijk in actie omgezet? Het management heeft hierbij een voorbeeldrol te vervullen: niets is zo funest voor de beleving van de kernwaarden als het gedrag aan de top daar totaal niet mee strookt.

‘Gelukkig zijn doen ze maar in hun vrije tijd’, zeggen managers weleens.

4. Management maakt het verschil

‘Gelukkig zijn doen ze maar in hun vrije tijd’, zeggen managers weleens. Maar managers zijn voor 70% verantwoordelijk voor de variantie in engagement en ervaren werkgeluk. Zo zorgen slechte managers voor weinig bevlogenheid, terwijl goede managers juist kunnen bijdragen aan een hoge mate van bevlogenheid. De rol van manager in kennisintensieve organisaties is die van facilitator en coach. Dienend leiderschap staat voorop in plaats van op basis van je machtspositie laten zien dat er maar één de baas is. Naast inhoudelijke gedrevenheid en een sterke focus op afgesproken resultaten, is er ook aandacht voor de persoon en voor de wijze waarop een team functioneert. Dat betekent vragen stellen, vertrouwen geven, het werk interessant maken en waardering tonen.

5. Begin bij de missie en visie

Het is niet zo dat je, om het werkgeluk in je organisatie te vergroten, nu één ding kan doen en over een jaar weer iets anders. Het onderwerp moet centraal staan in de organisatie. Dat begint bij een missie en visie. Dat moeten geen vage kreten zijn, maar duidelijke boodschappen waarin geluk een plek heeft. Zo heeft de Deense bank Middelfart Sparekasse als missie dat ze werknemers zo behandelen dat zij elke dag met plezier naar hun werk komen en trots zijn op hun werkgever. Het ROC van Amsterdam wil een ‘superschool’ zijn met gelukkige medewerkers én gelukkige studenten. Maak het simpel en vooral: handel ernaar.

6. Werkgeluk is geen sprint maar een marathon

Bedrijven vragen weleens om een workshop werkgeluk. Dat is natuurlijk hartstikke mooi, maar het is natuurlijk niet zo dat het creëren van (meer) werkgeluk met één workshop is afgedaan. Werkgeluk is namelijk geen eenmalig project dat even in de belangstelling staat en daarna weer vergeten is. Er is geen snelle route naar werkgeluk.

7. Veranker werkgeluk in de organisatie

Zoals tandenpoetsen voor de meeste mensen een routine is waar ze niet meer over na hoeven te denken, zo kun je ook op je werk goede gewoontes oppakken die het werkgeluk vergroten. Als je bepaalde handelingen op vaste momenten uitvoert, worden ze een vast onderdeel van de werkdag en de cultuur. Zo besloten de werknemers van een chemiebedrijf dat ze behalve hun dagelijkse veiligheidscheck elke dag iets zouden doen aan het werkgeluk. Het staat bijvoorbeeld altijd op de agenda van teamvergaderingen en 1-op-1-gesprekken. ‘Safety first, happiness second’, is nu hun credo.

8. Verleiden of verplichten

Verandering realiseren in een organisatie is altijd moeilijk. Je kunt mensen niet verplichten: nú moet je gelukkig zijn! Begin daarom daar waar de energie zit, waar mensen ervoor openstaan om met werkgeluk aan de gang te gaan. Dat merkten ze ook bij De Nederlandsche Bank: het enthousiasme wekte de aandacht van andere afdelingen en de interesse voor werkgeluk heeft zich als een virus verspreid over de organisatie.

9. Continue aandacht

Met werkgeluk is het net zoals naar de sportschool gaan: je moet blijven werken om je conditie op peil te houden. Daarvoor kun je het 1-2-3-tje ‘doel, gedrag, support’ gebruiken (gebaseerd op ‘De Ladder’ van Ben Tiggelaar). Kies één doel waaraan je wilt werken. Het moet een doel zijn waar je zelf invloed op hebt, bijvoorbeeld: een positieve sfeer creëren. Kies vervolgens twee gedragingen die daarbij passen en die je wilt verankeren in de organisatie. Bijvoorbeeld: we praten alleen mét en niet óver elkaar. En: we spreken regelmatig waardering naar elkaar uit. Kijk vervolgens op welk punt jullie hulp kunnen gebruiken en kies drie supportmechanismes. Een voorbeeld is een training uitpreekcultuur te volgen en elke maand het onderwerp waardering invulling te geven in het teamoverleg. Evalueer na zes of negen maanden waar je staat. Willen jullie nieuwe doelen of gedragingen benoemen? Dat kan. Besef dat het nooit af is.

10. Waardering is belangrijk

Het gevoel gewaardeerd te worden hangt nauw samen met werkgeluk. Een bedrijfscultuur waar men laat blijken elkaar te waarderen, heeft vaak ook een goede sfeer, medewerkers hebben meer plezier en kunnen zichzelf zijn en er is meer vertrouwen in het management. Bij het outsourcingsbedrijf Alembo in Suriname had het personeel een actie bedacht om elkaar op Valentijnsdag extra waardering te geven: collega’s mochten gekleurde armbandjes aan elkaar uitdelen. Elke kleur stond voor een eigenschap, bijvoorbeeld ‘beste teamspeler’, ‘meest behulpzaam’, ‘hardst werkend’ of ‘meest vakkundig’. Aan het einde van de dag liep iedereen stralend rond. Fantastisch toch?